Opinie: Woningonttrekking en het gedoog principe

auteur: A. de Bas

De Amsterdamse handhavingspraktijk, die ook door leden van Amsterdam Gastvrij regelmatig wordt ondervonden en die uitgevoerd wordt onder verantwoordelijkheid van wethouder Ivens, zou mijn vader waarschijnlijk woedend gemaakt hebben. Het bestaan van een meldpunt ‘Zoeklicht’, de gemeentelijke kliklijn, zou voor hem, in “zijn” Amsterdam onbestaanbaar zijn geweest en zo zou hij ook het optreden van sommige BOA’s bij huisbezoeken verafschuwd hebben. Dit alles zou voor hem teveel analogieën met 40-45 hebben.
Maar de meeste moeite zou hij volgens mij gehad hebben met de geïnstitutionaliseerde gedoogregelingen rond het begrip woningonttrekking, iets wat ik nu, jaren na zijn dood pas echt begin te begrijpen.

Gedurende de zestiger jaren, toen er veel ouderwetse wetgeving in beweging was, hadden we veel discussies over deze oude wetgeving en met name of gedogen wel of niet mocht. Hij vond dat er streng aan de wet moest worden vastgehouden en dat gedogen absoluut niet mocht, het zou leiden tot willekeur en rechtsongelijkheid. Ik was het niet met hem eens, de boel was immers in beweging en tussen de oude wet en vooruitlopend op een nieuwe wet had je onvermijdelijk een gedoogperiode.

Ik respecteerde zijn vaak zeer emotionele houding als het over gedogen ging. Dat had te maken met zijn gevangenschap gedurende de oorlog die hem via Natzweiler en Neuengamme als Nacht und Nebel gevangene naar Dachau voerde. In die kampen werd vaak principieel nagedacht over de inrichting van de maatschappij en de uitvoering van de wet voor als de oorlog voorbij zou zijn.

Alle woonregelgeving in Amsterdam is opgehangen aan het verbod op woningonttrekking. Woningonttrekking wordt gedefinieerd als het onttrekken van een woning aan de woningvoorraad. Onttrekking is dan het gebruik van een woning voor een andere functie dan wonen. En in het laatste zit de crux, want wat is een andere functie? Amsterdam vindt bv verhuur aan toeristen tijdens de vakantie een andere gebruiksfunctie en weet zich gesteund door de Raad van State die geoordeeld heeft dat 1 dag verhuur aan toeristen al geldt als woningonttrekking. Maar ook als je in je vakantie aan huizenruil doet is er volgens de gemeente sprake van een andere gebruiksfunctie.

Het is dus verboden om aan toeristen te verhuren, maar toch gebeurt het! Hoe zit dat?
Het antwoord heet ‘onder voorwaarden toestaan’. Als je je maar houdt aan ‘regels’ van de gemeente Amsterdam dan wordt een aantal situaties toegestaan zonder dat je vervolgd wordt. Je mag maximaal 30 dagen vakantieverhuur doen, dat moet je van te voren melden, er mogen niet meer dan 4 personen overnachten, etc, etc.

De voorstellen voor de nieuwe Huisvestingsverordening 2020 zitten weer vol met nóg meer regels die zaken ‘onder voorwaarden toestaan’.
Als je denkt “okee, dan weet ik tenminste waar ik aan toe ben” dan heb je het mis, want niet alle regels zijn opgenomen, zo blijkt al uit de reeks nieuwe regels die de gemeente de afgelopen twee jaar stelde zonder dat ze in de nu geldende huisvestingsverordening zijn opgenomen. Situaties die iedereen heel normaal vindt zijn nergens te vinden en lijken impliciet te worden gedoogd, bijvoorbeeld:

Onze kinderen zijn het huis uit, dus hadden we ruimte over die nu niet gebruikt wordt, eigenlijk woningonttrekking, immers functiewijziging van bewoning naar leegstand, maar lijkt gedoogd!. In één kamer staan meubels en huisraad opgeslagen o.a. in dozen, eigenlijk woningonttrekking, maar lijkt gedoogd! In het souterrain heb ik een modelspoorbaan aangelegd van 20 m2, eigenlijk woningonttrekking, maar lijkt gedoogd! Ik wil op een verdieping  orchideeën gaan kweken, eigenlijk woningonttrekking, maar lijkt gedoogd!

Steeds ‘lijkt’ gedoogd, maar zeker weten doe je het niet.

Plotseling kan er bij de Achterhoek op de Amstel iemand iets bedenken en dan is het niet of niet meer gedoogd en dan loop je zomaar de kans tegen idioot hoge boetes aan te lopen.
Dat is willekeur en schept rechtsonzekerheid, iets waar mijn vader fanatiek tegen was. En hij had gelijk, de gemeente heeft met deze aanpak de mogelijkheid alles te doen waar ze zin in heeft, elementaire rechtsbescherming ontbreekt.

En dat we de gemeente niet helemaal kunnen vertrouwen blijkt wel uit de nieuwe huisveringsverordening: de Bed and Breakfast aktiviteit wordt gebonden aan een vergunning en aan nieuwe regels. Maar hoe zit het bijvoorbeeld met de mensen die al jarenlang een B&B exploiteren en daarvan leven? Als ze geen vergunning krijgen dan hebben ze een twee jaar durende overgangsperiode en dat is het dan. Daarna moeten ze ermee ophouden. Kunnen die zich bij de gemeente melden voor een schadeloosstelling? of een uitkering? Natuurlijk niet, het werd tenslotte alleen maar gedoogd!

PS als ik nu eens wiet ga kweken in plaats van orchideeën, ja dan is het weer niet gedoogd, dat je het maar weet. Als je gesnapt wordt dan wordt je naast een strafrechtelijke vervolging ook nog opgezadeld met een bestuurlijke boete van minimaal 20.500 euro wegens: WONINGONTTREKKING.